2 Reyes 23

₁Ca' so nashi relaataxane'oga sá'ogue so qo'xoiquipi na'ñi yi Judá chaqai yi Jerusalén quiyim lapooguit so'maxare. ₂Ca sá'ogue so qomyipi quiyi Judá chaqai yi na'a' Jerusalén chaqai so netaxaỹaxanqajanqaipi chaqai so qota'olec letaxaỹaxaquiripi chaqai sá'ogue só'maq neetalec yi 'laua, chicqochi'ñi quena noctoqui', ca' ỹovireta'a na qo'xoic, sá'ogue quepegue' ñi lauo' ñi qara'gaxala'. Ca' quiyi, ca' so nashi retaqalec aso lere, 'qaatac nqai'en quesá'ogue só'maq hueetalec aso lere 'deenaxac lomalate qaiuanejlec quiñi lauo' ñi qara'gaxala'. ₃Ime, ca' so nashi hue'tot aso nojnaxa, ca' ỹaanot da la'qaatec ñi qara'gaxala' quiyim na'xaỹaxanta, chaqai quiyim ỹo'uet ỹaqamaxateta ná'ogue na nelaataxanaxaquipi chaqai na naqataxaquipi ná'maq qoỹeretalec aso lere. Ca sá'ogue so qomyipi saachiguit so na'qaatec.

₄Ca' so nashi Josías 'naapega so Hilcías só'maq lashi na netaxaỹaxanqajanqaipi chaqai só'maq lotaua so'maxare, chaqai so lasom lo'ollipi, quiyim qanaqatec caso no'ueenaxanaxaqui sá'ogue so nadenqatec lqui'illipi so Baal chaqai aso Asera chaqai sá'ogue so nadenqatqaipi piguim laseripi. Ca' copata'a pa'aauec nqai'en quiyi Jerusalén yí'maq no'ueenaxa quiyi ñaachi Cedrón. Ca' so lo, ca' ỹodo'gue da Betel. ₅Ime, ca' naqat quena loma' na netaxaỹaxanqajanqaipi quená'maq ỹano na'le so nashillipi quiyi Judá, chaqai quená'maq sqo ỹoxe'oga quiyi Jerusalén, chaqai quesó'maq netaxaỹaxanqajanqaipi quená'maq ỹavigaxat na nichiinaxanaxat quiyim qanqouagaxainot so nashiilec Baal, chaqai aso ra'aasa, chaqai so shiraigo, chaqai ná'ogue na hueeto'ot na piguim. ₆Ime, ca' naqatec quiyi Jerusalén aso lqui'i aso nashiila Asera qoỹantaugui añi lo'ueenaxanaxaqui ñi qara'gaxala', ca' ỹavigaxat, hua'ñi nqai'en yi ñaachi Cedrón, sá'ogue alo nqai'en. Ca' imejlec so napalyipi. ₇Chaqai qai'neeta ỹosogui so 'imqaipi la'a' so qomyipi hueeta'piguit na nalliishiuaripi, ma' qai'neeta qaỹo'ueetetac 'ec nqohin da no'ueenaxanaxac huaugui nqohin ñi lauo' ñi qara'gaxala', yí'maq hueeta'ñi so 'aallipi ỹo'xontac na lapo' aso nashiila Asera.

₈Ime, ca' roỹaxane'oga sá'ogue so netaxaỹaxanqajanqaipi neeta'oga na na'aateripi quiyi Judá, ca' ỹaatqajam na'axat ná'ogue na qouagaxainqateripi quena' qanqouagaxainot na nqolaquipi, chicqochi'ñi nqai'en yi Geba, chi ỹovireta'a yi Beerseba, yí'maq hua'ño' na' so netaxaỹaxanqajanqaipi ỹavigaxat na lichiinaxanaxat. Chaqai ỹosogui ana lcopatoxonaxalate na na'ỹaapec lelaatqaipi hua'ñi ñi nasom so Josué só'maq neloxoỹaq quiyi na'a', pa'a'gue da nemaq quesó'maq ñigo quiyi na'a'. ₉Qam so netaxaỹaxanqajanqaipi quesó'maq nqouagaxainot na nqolaquipi se ỹovira'a aso ncopatoxonaxalate quiyim qanqouagaxainot ñi qara'gaxala' na'ñi yi Jerusalén. Ta'ta'a quiyim ỹa'queetac nqohin na pan qaca aca lpe'taqate, lqui'ỹaxaua nqohin so liỹa netaxaỹaxanqajanqaipi.

₁₀So Josías na'axat qai'neeta so navicqataxanaxala' na'ñi so ca'megue quiyi Ben-hinom, qaiyi qaica ca ỹavigaxat ca llaalec loqo'm aca llaale, ca' ỹaanot so nashiilec Moloc. ₁₁Chaqai naqata'a so shipiguiripi só'maq ỹaano' na'le so nashillipi na'ñi yi Judá quiyim qanqouagaxainot aso ra'aasa, neesa'ño' yi ñigo quiñi lasom ñi lo'ueenaxanaxaqui ñi qara'gaxala', huaqate'e' ñi lauo' so Natán-melec, só'maq reloqota'a ñi 'imec. Chaqai so Josías ỹavigaxat qai'neeta aso nahoglena quiyim qanqouagaxainot aso ra'aasa. ₁₂Chaqai ỹosogui qai'neeta aso lcopatoxonaxalate no'xonshiguim so nashillipi quiyi Judá, qaipa'xanashiguim quiñi lauo' so Acaz, chaqai aso lcopatoxonaxalate so Manasés só'maq no'xonshiguim na'le, ỹanalec so nasoxoc añi no'ueenaxanaxaqui quiñi qara'gaxala'. Ỹopoxoỹaxachigui, ca inaxañigui so ñaachi Cedrón.

₁₃So nashi qai'neeta na'axat so qouagaxainqateripi pa'ỹa'gue da lqodoigue quiyi Jerusalén, pa'ỹa'gue da 'guiñi cada quemaralec ladocai nananqa' ana qo'paq olivo, só'maq no'xonshiguimo' na'le so Salomón na' nashi quiyi Israel, quiyim qanqouagaxainot aso nashiila Astarté asó'maq naqaicqate lqola na Sidón laseripi, chaqai so nashiilec Quemos só'maq naqaigaxat lqolac na llaalqaipi so Moab, chaqai so nashiilec Milcom só'maq ỹaatqajam naqaigaxat lqolac na llaalqaipi so Amón. ₁₄Chaqai ỹopoxoỹaxachigui so qaripi chaqai so qo'paripi na'ñi naua qouagaxainqate'. Ca' iỹoxolec quena qom lpi'naqaipi quená'maq na'ño' na'le. ₁₅Chaqai aso ncopatoxonaxalate chaqai so qouagaxainqa' quena nqolac hua'ñi yi Betel, só'maq no'xonshiguimo' na'le so Jeroboam, só'maq llaalec so Nabat, só'maq nqo'naxatec da lasauaxaset só'maq llaalqaipi so Israel, so Josías ỹopoxoỹaxachigui, ramoqota nqai'en, ca' copata'a qai'neeta so lqui'i aso nashiila Asera.

₁₆Ca co'na' pilo so Josías, ca' iuane'ta so napalyipi caso quemaralec, ca' relaataxanlec quiyim qanaqajshiguim so lpi'naqaipi queso'maxare. Ca' copata'a, illaalec aso ncopatoxonaxalate. Ca' ỹaatqajam na'axat, ca' ipaquichigui dá'maq la'qaatec ñi qara'gaxala' shi'gue ỹa'xat nqai'en so letaxaỹaxanqajnec. ₁₇Ca co'na' ime, ca' renataxan:

—¿Negue' ñí'maq sedaanta'a 'ec napal lahi' quedajo?

Ca' so qomyipi na'ñi yi na'a' 'naaco':

—Ñijo lahi' so qota'olec letaxaỹaxaqui chicqota'gue na'le da Judá, só'maq ỹa'xato' na'le dá'maq 'viichi' nagui cada ncopatoxonaxalate quiyi Betel.

₁₈Co'na'le, ca' so nashi Josías 'naaco':

—'Xañitac quedá'maq 'neetari'. Qaica queuocau'alo caua lpi'naqa queca huera'ñi.

Ca' quiyi, ca' se qaidaxane' caua lpi'naqa, chaqai se qaidaxane' qai'neeta caua lpi'naqa so qota'olec letaxaỹaxaqui chicqa'gue da Samaria.

₁₉Ca ná'ogue na liỹa 'imqaipi qouagaxainqa' na'ñi yi Samaria quena' qaỹashiila na nqolaquipi, só'maq no'xonshiguim na'le so nashillipi quiyi Israel, ca ỹaatqajam ro'o nqai'en ñi qara'gaxala', qam so nashi Josías naqat. Ca' chaqaida 'ne'teco' na'le qai'neeta queso hua'ñi yi Betel. ₂₀Ime, ca' ỹalauat sá'ogue so netaxaỹaxanqajanqaipi illaalec ana ncopatoxonaxalate quena' qaỹashiila na nqolaquipi hua'ñi yi'maxare, chaqai illaalec na qom lpi'naqaipi, ca' copata'a. Ca na' ime, ca' pil queda Jerusalén.

₂₁Ca' so nashi Josías 'naapego' sá'ogue so qomyipi quiyim ỹo'uet ca lemaqachic hueetougui nqai'en so na'xa'a na' qoyique'e yi Egipto, ca' qaimaqachin ñi qara'gaxala' ñí'maq qota'olec queso'maxare, ma' chaqaida dá'maq hueetalec aso lere 'maqataxac lomalate. ₂₂Se ỹauanapega quiyim qaỹo'uet ca nemaqachic, 'nejem nqohin so na'xa'a viichigui nqohin na' qoyique'e yi Egipto, shi'gue na' 'ue so na'gaxalateripi imit na nasauaxaset, chaqai quesá'ogue so nashillipi na'ñi yi Israel chaqai yi Judá. ₂₃Ca mashic ỹovi' dieciocho ñaxari quiyim nashi so Josías co'na' qailla'ñi yi Jerusalén so nemaqachic hueetougui nqohin so na'xa'a na' qoyique'e yi Egipto, ca' qaimaqachin ñi qara'gaxala'.

₂₄Ca' so nashi Josías nalauajñi qai'neeta na retaxaỹa'pegue' na nqui'illipi chaqai ná'maq ỹa'xat ná'maq se re'xogui, chaqai nopoxoỹaxajñi na nqolaquipi quenaua na'aate' chaqai na liỹa nashiilqaipi, chaqai ná'ogue na qanqouagaxaintacot nashiilec naqaigaxat 'ue quiyi Judá chaqai quiyi Jerusalén. Dajo ỹo'uet, ma' ỹahotaque ipacqajanchigui dá'maq naqataxac hueetalec aso lere só'maq so netaxaỹaxanqajnec Hilcías iuanejlec quiñi qouagaxainaxaqui quiñi qara'gaxala'. ₂₅Qaica ca nashi 'nejem so'maxare quesó'maq 'auaxaiquipi chaqai queso co'uaataxanaxaiquipi queso'maxare. Ma' so'maxare ỹaatqajam ỹomato'ot añi le'taxanata ñi qara'gaxala' chaqai da nachaalataxac chaqai dá'ogue da lquesaxanaxa, ipaquichigui nqai'en dá'ogue da lelaataxanaxaquipi so Moisés.

₂₆Qam ñi qara'gaxala' ñaqaiyiita queeta da lauel, ma' ñaq ro'ootapega so qomyipi quiyi Judá sauaxat ná'ogue ná'maq se no'uen ỹo'ueeto' na'le so Manasés. ₂₇Vichiguiño' 'naaco' ñi qara'gaxala' quiyim noỹootec quiyi Judá, 'nejem na' noỹootec quiyi Israel, chaqai quiyim noỹootec quiyi na'a' Jerusalén, yí'maq lca'acsec, chaqai quiñí'maq no'ueenaxanaxaqui ñí'maq 'naaco' quiyim hueetaugui da leenaxat.

₂₈Da liỹa na'qaataxac so Josías chaqai dá'ogue dá'maq lo'ueenataxanaxac hueetalec aso lomalate na nashillipi quiyi Judá. ₂₉Ca' quesaua ñaxari, ca' so nashi Necao, lashi na Egipto laseripi, so'maxare quepegue' aso lachiugue Eufrates, ma' ỹahotaque ỹotauan so nashi quiyi Asiria. Ca' so nashi Josías naxata'guit so'maxare; ca' quiyi Meguido, qam so Necao na' iuañi'chiguit so'maxare, ca' ỹalauat. ₃₀Ca' so lotauaripi nashillipi na' ileu, ca' ỹaconsop illaañigui aso lahoglena, chicqochi'ñi yi Meguido, ca qaỹodo'gue da Jerusalén, ca' qaillaañigui asó'maq chi lahi'. Ime, ca' so qomyipi na'ñi yi Judá ỹano quiyim nashi so Joacaz só'maq llaalec so Josías, ca' qaỹocorelec quiyim nashi, ca qoỹana'ñi yi loma' so leta'a.

₃₁Ca' so Joacaz ỹovite' saua veintitres ñaxari na' taañi ro'ueenataxan quiyim nashi, ca' tres saua shiriguiri nashi quiyi Jerusalén. Ca' aso late'e leenaxat Hamutal, llaale so Jeremías, só'maq na'ñi yi na'a' Libna. ₃₂Qam da lo'ueenataxanaxac se qanqo'ta quiñi qara'gaxala', ma' 'nejem so 'auaxaic leta'allipi. ₃₃Ca' so nashi Necao coñiretari' so Joacaz quiyi Ribla quiyi 'laua Hamat, qaiyi se nashi quiyi Jerusalén. Ca so nashi Necao 'naapega só'maq neetalec yi 'laua quiyim ishiueten so tres mil trescientos kilos so lecat plata chaqai so treinta y tres kilos na 'oro. ₃₄Ca' so nashi Necao qai'neeta ỹano quiyim nashi so Eliaquim só'maq llaalec so Josías, ỹana'ñi yi loma' so leta'a, ca ỹadalaxat da leenaxat Joacim. Ca' so Joacaz ỹaueguegue da Egipto, ca hua'quera na' ileu.

₃₅Ca' so Joacim ỹaanem na'le so Necao só'maq roỹaxantaque plata chaqai so 'oro. Ca so'maxare 'naapega na'le so qomyipi quiyim quiñi 'óna ỹa'ue aca inaxauo quena lecat plata chaqai na 'oro, qaiyi ỹovi' cá'maq qaroỹaxantaque, ca' ỹaanem so nashi Necao.

₃₆So Joacim ỹovite' veinticinco niñaxari na' nashi, ca' once ñaxari nashi quiyi Jerusalén. Aso late'e leenaxat Zebuda, llaale so Pedaías, na'ñi yi na'a' Ruma. ₃₇Qam da lo'ueenataxanaxac se qanqo'ta quiñi qara'gaxala', ma' 'nejem so 'auaxaic leta'allipi.